Apollon Smintheus Kutsal Alanı’ndaki kazılarda 3’üncü yüzyıla ait hamam gün yüzüne çıkarılıyor
Çanakkale’nin Ayvacık ilçesindeki Apollon Smintheus Kutsal Alanı’nda devam eden arkeolojik kazılarda, milattan sonra 3’üncü yüzyıla ait olduğu değerlendirilen hamam gün yüzüne çıkarılıyor.
“2025 yılı itibarıyla Batı Hamamı’nda çalışıyoruz. Batı Hamamı’nı daha önce yüzey araştırmalarında keşfini yapmıştık. Yüzeydeki buluntular, mimari kalıntılar veya yüzeye çıkan tuğla ve seramikler ve de buranın bulunduğu konum nedeniyle buraya ‘Batı Hamamı’ ismini verdik. Henüz şu anda temizlik aşamasındayız. Hamamın civarındaki çalıları, otları, taşları temizliyoruz ama bir taraftan da sondajlar yaparak hamamın sınırlarını belirliyoruz. Hamamın aşağı yukarı planını çıkardık. Önümüzdeki haftalarda çok daha iyi buluntular gelecek.”
“Hamamları kazarken iki sistemimiz var. Biri vatandaşın, yani yıkanmaya gelenlerin hamamı kullanma şekli bir diğer ifadeyle yıkanma düzenidir. Hamama girişinden, yıkanıp çıkışa yöneldiği mekanları takip ederiz. Diğeri de suyun kaynaktan başlayarak, ısıtıldıktan sonra havuzlara, kullanılmasına ve en son dışarı atılmasına kadar devam eden kullanım şeklidir. Açığa çıktığı zaman belli olacak ama muhtemelen burada milattan sonra 3’üncü yüzyıla ait bir Roma hamamı mevcut. Burası kutsal ve pagan dini merkezi olduğu için hemen arkasından gelen Hıristiyanlar tarafından tahrip ediliyor. Bizans’ın Hıristiyan Romalılara burada ve her yerde vermiş olduğu gibi çok tahribat var. Biz hamamın sadece temellerini ve duvarlarını ortaya çıkaracağız belki ama üzerine de öncelikle bakılması gereken yine Bizanslıların yani Hıristiyan Romalıların evleri var. Yani hamamı yıkıp veya değiştirerek tekrardan konut olarak kullanıyorlar. Şu anda o Bizans konutları ve tahribatının yapıldığı seviyede çalışıyoruz. Bizans tabakasını, konutlarını kazıyor ve belgeliyoruz. Hemen ardından hamamın kazısı devam edecek.”
Bu hamamın altyapısının temel özellikleri var. Mesela yapının kendi ağırlığı mevcut. Taşları, harçları var ama bir de bunun üzerine rezervuarda olduğu gibi su bindiriyorsunuz. Tonlarca yük su biniyor. Dolayısıyla su yapıyı tahrip eder. Bir taraftan da ateş ile ısıtıyorsunuz ve iki zıt bir arada. Yapının tahrip olması kaçınılmaz. Hem yükü taşıması hem de hamama rahat aktarılması için su deposunun altına tonozlu bir koridor inşa edilmiş. Yani bu sistem hem Smintheion’da bir ilk hem de diğer benim çalıştığım veya gördüğüm, araştırdığım bu zamana kadar ki hiçbir hamamda veya su deposunda olmayan bir alt yapı tasarımı mevcut. Smintheion’da daha önce kazdığımız hamamlar da sıra dışıydı. Bu da aynı ve ünik bir eser. Henüz başlamadığımız halde hamama su veren su deposunun mimarisi bile bize, burada yeni mimarlara, mühendislere, öğrencilere ve özellikle halka ders verecek kadar bilgi içeriyor. Yani bu bin 700 yıllık yapı, hala ayakta. Böyle bakıldığı zaman Roma çağının yapıları günümüzden çok çok daha sağlam ve örnek alınması gerekir.”